Zwangerschapsmisselijkheid

Misselijkheid in de zwangerschap, het hoort erbij. Toch…? Het is vaak een van de eerste tekenen waaraan je kan merken dat je zwanger bent. Vrouwen die zich helemaal niet misselijk voelen zijn soms onzeker, want ja, hoe weet je in de eerste weken dan dat je zwangerschap goed zit?

Is misselijkheid eigenlijk wel zo normaal? Hoe lang hoort het te duren? En wanneer is het niet meer normaal?

In dit blog leg ik jullie hier meer over uit. Maar eerst vertel ik jullie mijn eigen verhaal.

Mijn verhaal

In 2015 raakte ik zwanger van mijn dochter. Mijn man en ik waren enorm verheugd. Vroeg in de zwangerschap, rond 6 weken, begon ik flink misselijk te worden en te braken. Al snel nam dat heel erg toe en braakte ik de hele dag. Letterlijk elke druppel die ik binnen kreeg, kwam er binnen 5 minuten weer uit. Maar ja, de stap om hulp te zoeken vond ik best groot. Uiteindelijk heb ik mijn verloskundige gebeld (ik was toen zelf nog geen verloskundige) en belandde ik flink uitgedroogd en verzwakt in het ziekenhuis. De verpleegkundigen probeerden een infuus te prikken, maar mijn bloedvaten waren te leeg door al het vochtverlies.  Na 9 pogingen lukt het op de OK om een infuus te prikken in mijn elleboogplooi. Hyperemesis gravidarum, oftewel overmatig braken, dat was de conclusie.

Uiteindelijk heb ik 3 keer opgenomen gelegen in het ziekenhuis in de eerste 12 weken. Ik was enorm misselijk, moe en verzwakt. En ik had dorst. Dorst zoals je je niet voor kan stellen. Zo’n dorst dat ik dronk, al wist ik dat het er dadelijk weer uit kwam. Maar de dorst nam me helemaal in beslag. Ik moest en zou drinken. Ik heb zelfs in het ziekenhuis een keer een verpleegkundige zover gekregen om mijn infuus sneller te zetten. Dat mocht niet vanwege de bijwerkingen, maar ik moest en zou meer vocht binnen krijgen.

Met 12 weken raakte ik voor de 4^e keer uitgedroogd, maar nu lukte het me wel om iets binnen te houden. Ik dronk toen ongeveer 1 liter op een dag, maar spuugde nog steeds veel. Voor het ziekenhuis een reden om me toen niet op te nemen.

Deze periode was zwaar en intens. De misselijkheid en zwakte werd zo erg, dat ik verder niks kon doen, al mijn bezigheden moesten stoppen. Ook mijn man moest zijn ritme aanpassen aan mijn ziek zijn en ziekenhuisopnames.

Wat me op de been hield, was dat ik enorm dankbaar was dat ik zwanger was. Een gegeven dat niet iedereen gegund is. Dat relativeerde mijn eigen situatie.

Ook bij de zwangerschap van ons tweede kindje werd ik weer misselijk rond 6 weken zwangerschap. Ik spuugde dagelijks, vaak. Maar ik hield meer binnen dan dat ik spuugde. Het was goed genoeg. Tot ik 12 weken zwanger was. Toen heb ik me na 36 uur spugen weer moeten melden in het ziekenhuis.

Voor mij een enorme vooruitgang. Van een zwangerschap met 3 keer een opname van een paar dagen naar een zwangerschap met 1 dag in het ziekenhuis.

De feiten

Uit onderzoek blijkt dat 50-80% van de zwangere vrouwen zich misselijk voelen tijdens de zwangerschap. Vaak gaat dat tussen 12 en 16 weken zwangerschap weer voorbij.

Symptomen die erbij kunnen horen zijn braken of de neiging tot braken, gevoelig voor bepaalde geuren en smaken, brandend maagzuur en moeheid. 

Sommige vrouwen braken zoveel, dat ze niet kunnen stoppen met braken en dat het hun dagelijks leven ernstig verstoord. Een opname is dan nodig om weer genoeg vocht binnen te krijgen en aan te sterken.

Er is geen eenduidige definitie van hyperemesis gravidarum. Een aantal kenmerken kunnen zijn: misselijkheid, extreem veel overgeven, uitdroging, niet kunnen eten en/of drinken, extreme vermoeidheid, meer dan 5 % lichaamsafname, je dagelijkse activiteiten niet kunnen doen.

Dit kan voorkomen bij 0,5 – 2% van de zwangerschappen. Het lijkt vaker voor te komen bij meisjeszwangerschappen (was bij mij zeker het geval, bij mijn dochter was ik veel misselijker dan bij mijn zoon) en tweeling zwangerschappen. Ook kan erfelijkheid een rol spelen.  

Emotionele impact

Zwangerschapsmisselijkheid, zelfs als het milder is, kan een enorme impact hebben. Veel vrouwen vinden het moeilijk om blij te zijn met de zwangerschap en hebben moeite met doorgaan met het dagelijkse leven. Omdat het vaak aan het begin van de zwangerschap gebeurt, willen vrouwen vaak nog niet vertellen dat ze zwanger zijn. Daardoor krijgen ze minder steun uit hun omgeving.

Als vrouwen het wel vertellen, ervaren ze onbegrip. “Misselijkheid hoort er nou eenmaal bij”, of “probeer kleine beetjes te eten en probeer eens gember(thee)” zijn vaak gehoorde opmerkingen. Goedbedoeld, maar deze tips werken niet als je echt niks binnen kunt houden. Bij zulke extreme misselijkheid spreek je van een ziekte en niet van een normale zwangerschapsklacht.

Voor veel vrouwen is de misselijkheid een reden om niet of later aan een volgende zwangerschap te beginnen.

Ook door zorgprofessionals voelen zwangere vrouwen zich vaak niet begrepen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er wordt gekeken naar gewichtsafname en ketonen in urine. Maar bij extreme misselijkheid lukt het soms alleen om vette dingen zoals frieten binnen te houden. Dat zorgt ervoor dat vrouwen minder gewichtsverlies hebben en geen ketonen in de urine. Een arts kan daardoor ten onrechte denken dat het wel mee zal vallen.

Het is belangrijk dat je mensen om je heen zoekt waar je je door gesteund voelt. Die erkennen dat het misschien bij jouw zwangerschap hoort, maar het daarmee nog niet normaal is. Ook is het belangrijk om genoeg rust te nemen en hulp te zoeken als dat nodig is. Dat kan ervoor zorgen dat je, misschien tijdelijk, weer even in staat bent om verder te gaan.